عرفان و حماسه در سیره امام حسین (ع) در هم تنیده است

حجتالاسلام والمسلمین سید احمد میرعمادی استاد حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار مهر در سخنانی با اشاره به دو بُعد عرفانی و حماسی شخصیت امام حسین (ع)، گفت: امام حسین (ع) در عاشورا، گاه با سخنان و خطبههای حماسیاش چنان فضای مقاومت و ایثار را ترسیم میکرد که نظیر آن را در هیچ میدان جنگی نمیتوان یافت و گاه در نیایش و دعا، چنان در جذبه الهی محو میشد که گویی هیچ فاصلهای میان او و پروردگارش وجود ندارد.
وی با بیان اینکه «دعای عرفه» آینه تمامنمای عرفان حسینی و «خطبه خطالموت» نماد حماسه کربلاست، اظهار کرد: در دعای عرفه، حضرت اباعبدالله (ع) با زبانی سرشار از معرفت و اشتیاق الهی، به گونهای با خدا سخن میگوید که نشاندهنده والاترین مرتبه از توحید شهودی و عشق به پروردگار است.
این استاد حوزه ادامه داد: یکی از فرازهای برجسته این دعا آنجاست که امام میفرماید: «الهی ماذا وجد من فقدک؟ و ما الذی فقد من وجدک؟»؛ یعنی آن که تو را ندارد چه یافته و آن که تو را یافته چه از دست داده است؟ این سخن، اوج تعلق روحی امام به خدای متعال را نشان میدهد.
میرعمادی افزود: در بخش دیگری از دعا میخوانیم: «الهی أنت الذی أزلتَ الأغیار عن قلوب أحبائک…»، که بهروشنی بیانگر آن است که خداوند دلهای اولیای خویش را از غیر خودش پاک کرده و آن را کانون محبت خویش قرار داده است و اوج این معرفت در عبارت «عَمِیَتْ عَیْنٌ لا تَرَاکَ عَلَیْهَا رَقِیباً» دیده میشود که امام حسین (ع) میفرماید: کور باد چشمی که تو را مراقب خود نبیند.
وی تأکید کرد: امام در این نیایش ژرف، با زبانی فلسفی و عرفانی از تجلیات الهی سخن میگوید و میفرماید: «آیا ظهوری برای غیر تو هست که آن ظهور از آنِ تو نباشد؟» این نگاه دقیق عرفانی، گویای حضوری بیوقفه و دائمی خداوند در عالم هستی است.
این استاد حوزوی با اشاره به خطبه «خطالموت» نیز گفت: این خطبه، که حضرت سیدالشهدا (ع) پیش از حرکت از مکه به سوی عراق ایراد فرمودند، بهروشنی نشان میدهد که امام با آگاهی و انتخابی عاشقانه، قدم در مسیر شهادت نهاد. ایشان در این خطبه میفرماید: «الموت مخط القلاده علی جید الفتاة»؛ مرگ برای انسانهای آزاده همانند گردنبندی است بر گردن دختر جوان.
میرعمادی ادامه داد: امام در این سخن با بیانی شاعرانه و حماسی، شهادت را نه تنها ناپسند نمیداند، بلکه آن را زیباترین سرنوشت برای اهل ایمان میخواند و در ادامه خطاب به یاران خود میفرماید: «من کان باذلاً فینا مهجته، و موطناً علی لقاء الله نفسه، فلیرحل معنا»، یعنی هر کس آماده نثار خون خویش در راه ماست و دل به لقای خدا داده است، همراه ما شود؛ چرا که من به خواست خدا فردا حرکت خواهم کرد.
وی افزود: این خطبه که نقطه آغاز مجموعه خطبههای عاشورایی امام حسین (ع) است، روح حماسه و مقاومت را در دل یارانش زنده کرد و حجت را بر همه تمام نمود.
حجتالاسلام میرعمادی گفت: امام حسین (ع) به خوبی میدانست که خریدار متاع جان و مالش خداست، آنجا که قرآن میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَیٰ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم»، و از همینرو دعای او، حماسه است و حماسهاش، دریچهای به معرفت خداوند، همان معرفتی که در وجود زینب کبری (س) نیز متجلی است و او در اوج مصیبت، خوندل خویش را قربانی درگاه الهی میداند و میفرماید: «اللهم تقبل منا هذا القربان».
وی تصریح کرد: پیوند عرفان و حماسه در سیره امام حسین (ع) و خاندان مطهرش بهگونهای در هم تنیده است که در تمامی گفتار و رفتار آنان به وضوح قابل مشاهده است؛ حقیقتی که هرگز با نگاه سطحی و تکبُعدی قابل درک نیست.