جزئیات پیشنهاد آمریکا به ایران؛ تأکید تهران بر حفظ غنی سازی بومی
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تابناک، پس از پنج دور مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا با میانجیگری عمان، واشنگتن شامگاه شنبه خبر داد پیشنهاد خود در زمینه توافق هسته‌ای را به تهران ارائه کرده است.
«کارولین لویت» سخنگوی کاخ سفید شامگاه شنبه گفت: «ویتکاف پیشنهاد مفصل و قابل قبول خود را به ایران درباره توافق هسته‌ای ارسال کرده است. به نفع ایران است که این پیشنهاد را قبول کند.»
«بدر البو سعیدی»، وزیر خارجه عمان، روز شنبه در سفر کوتاهی که به تهران داشت، عناصر پیشنهادی آمریکا را به ایران ارائه کرد.
«عباس عراقچی» وزیر خارجه ایران در این زمینه در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برادر عزیزم آقای بدر البو سعیدی، وزیر محترم امور خارجه عمان، امروز در سفر کوتاهی به تهران عناصر پیشنهادی آمریکا را ارائه داد که بر اساس اصول، منافع ملی و حقوق مردم ایران به آن پاسخ مقتضی داده خواهد شد.»
وی در همین زمینه گفت: پاسخ این نامه در دست تهیه است.
روایت نیویورک‌تایمز از جزئیات پیشنهاد آمریکا
طبق گزارش نیویورک‌تایمز در این پیشنهاد، آمریکا خواستار توقف همه فعالیت‌های غنی‌سازی ایران شده است.
آمریکا همچنین پیشنهاد کرده یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید انرژی هسته‌ای ایجاد شود.
آکسیوس گزارش داده، علاوه بر پیشنهاد کنسرسیوم، ایده دیگر این است که آمریکا حق غنی‌سازی ایران را به‌رسمیت بشناسد، درحالی‌که ایران به صورت کامل غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق کند!
ایران پیش از این اعلام کرده بود که از حق غنی‌سازی دست نخواهد کشید و ایده ایجاد کنسرسیوم به هیچ وجه نمی‌تواند جایگزین غنی‌سازی در ایران شود.
ایران بار‌ها اعلام کرده از خطوط قرمز خود هرگز عقب‌نشینی نخواهد کرد و هر طرحی باید با حفظ حقوق ایران و در جهت رفع تحریم‌ها باشد.
جزئیات پیشنهاد آمریکا به دعای آکسیوس
پایگاه آمریکایی اکسیوس به نقل از دو منبع آگاه اعلام کرد: ایالات متحده پیشنهادی به ایران ارائه داده که به موجب آن، تهران می‌تواند غنی سازی در سطح پایین اورانیوم را در داخل خاک خود ادامه دهد.
بر اساس این گزارش، پیشنهاد آمریکا به‌طور موقت و برای دوره‌ای مشخص که بعداً تعیین خواهد شد، اجرایی می‌شود.
اکسیوس می‌افزاید: این پیشنهاد مسیر روشن‌تری برای رسیدن به توافق با ایران فراهم می‌کند.
به گفته منابع اکسیوس، پیشنهاد ارائه‌شده از سوی «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه به‌طور مشخص اجازه ساخت تأسیسات جدید برای غنی‌سازی اورانیوم را به ایران نمی‌دهد.
در این پیشنهاد از ایران خواسته شده است که زیرساخت‌های حیاتی مربوط به تبدیل و فرآوری اورانیوم را نیز برچیند.
همچنین آمریکا در این پیشنهاد خواستار آن شده که ایران تحقیق و توسعه در زمینه نسل‌های جدید سانتریفیوژ‌ها را متوقف کند.
اکسیوس همچنین از طرحی در این پیشنهاد خبر داده که تمرکز آن بر ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم است.
اکسیوس همچنین اعلام کرد: پیش‌نویس توافق پیشنهادی آمریکا اجازه توسعه توان غنی‌سازی اورانیوم فراتر از اهداف صلح‌آمیز را به ایران نمی‌دهد.
براساس این گزارش، ایران موظف خواهد شد به‌طور موقت سطح غنی‌سازی را به ۳ درصد کاهش دهد. مدت این کاهش در جریان مذاکرات تعیین خواهد شد.
در این طرح، درخواست شده که تأسیسات غنی‌سازی زیرزمینی ایران برای مدتی که مورد توافق قرار می‌گیرد، غیرفعال شوند.
همچنین فعالیت‌های غنی‌سازی در تأسیسات سطحی ایران نیز به‌صورت موقت محدود خواهد شد.
اکسیوس همچنین گزارش داده که رفع تحریم‌ها علیه ایران منوط به نشان دادن تعهد واقعی از سوی تهران و رضایت ایالات متحده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود.
به نوشته آکسیوس دولت ترامپ با ارائه این متن پیشنهادی به ایران، خطر واکنش شدید متحدان خود در کنگره و اسرائیل را به جان می‌خرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، و ده‌ها سناتور جمهوری‌خواه، دولت ترامپ را تحت فشار قرار داده‌اند تا خطوط قرمز خود را درباره غنی‌سازی صفر هسته‌ای و برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران حفظ کند.
تفسیر خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال از گزارش آکسیوس
در واکنش به گزارش آکسیوس، «لارنس نورمن» خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «طبق گزارش آکسیوس، چرخه غنی‌سازی اورانیوم ایران احتمالاً برای همیشه در هم شکسته خواهد شد. به‌طوریکه هیچ فرآوری یا تبدیلی انجام نخواهد شد. هیچ محدودیت زمانی مشخصی برای ارتباط بین غنی‌سازی داخلی آینده و نیاز‌های غیرنظامی وجود ندارد.»
در واکنش به گزارش آکسیوس، «لارنس نورمن» خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «طبق گزارش آکسیوس، چرخه غنی‌سازی اورانیوم ایران احتمالاً برای همیشه در هم شکسته خواهد شد. به‌طوریکه هیچ فرآوری یا تبدیلی انجام نخواهد شد. هیچ محدودیت زمانی مشخصی برای ارتباط بین غنی‌سازی داخلی آینده و نیاز‌های غیرنظامی وجود ندارد»
او افزود: «اگر این کاملاً منعکس کننده پیشنهاد باشد، من گمان می‌کنم ایران تمرکز خود در مذاکرات آتی را بر تبدیل و فرآوری معطوف خواهد کرد و به آمریکا خواهد گفت که “اگر شما با غنی سازی ما در سطح ۳ درصد در کوتاه مدت مشکلی ندارید، پس چرا باید جلوی ما را برای انجام این کار در داخل کشور بگیرید اگر می‌توانید آن سایت‌ها را رصد کنید. “»
نورمن تصریح کرد: «من انتظار دارم که ایرانیان روی عدم محدودیت زمانی در مورد ارتباط بین غنی‌سازی و نیاز‌های داخلی تمرکز کنند و استدلال کنند که این باید پس از یک دوره زمانی پایان یابد. بدون شک آنها می‌خواهند به استفاده از فردو و نطنز در زیر زمین ادامه دهند. اما آیا ایرانیان می‌توانند بپذیرند که این تأسیسات به مدت x سال دست نخورده باقی بمانند، اما استفاده نشوند، فکر می‌کنم ممکن است.»
او در آخر نوشت: «اگر آنها موافقت کنند که هیچ کار بیشتری روی سانتریفیوژ‌ها نپذیرند، شوکه خواهم شد؛ بنابراین اساس این است که ایران بگوید اصولی وجود دارد که می‌توانیم روی آن کار کنیم، اما ما پیشنهاداتی داریم که می‌تواند اصول دیگر را برای ما قابل قبول کند. مذاکرات ادامه دارد و خواهیم دید که به کجا می‌رسد.»
پیش از این مقامات ارشد آمریکا از جمله مارک روبیو، وزیر خارجه و استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا بار‌ها مدعی شدند که ترامپ و دولت آمریکا تاکید دارند که در توافق احتمالی ایران حق غنی‌سازی در خاک خود را نخواهد داشت و تأسیسات هسته‌ای ایران باید به صورت کامل برچیده شود؛ اما جمهوری اسلامی ایران بار‌ها آشکارا تاکید کرد حق غنی‌سازی در خاک ایران «خط قرمز» است.
اکنون با این روایت «آکسیوس» از متن پیشنهادی آمریکا به ایران مشخص است که واشنگتن از ادعا‌های عمومی خود در سطح رسانه عقب‌نشینی کرده و حق غنی‌سازی در خاک ایران را به رسمیت شناخته است.
واکنش ترامپ به گزارش آکسیوس
پس از گزارش آکسیوس، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بار دیگر در شبکه اجتماعی خودش موسوم به «تروث سوشال» مدعی شد: در توافق احتمالی با تهران، هیچ‌گونه اجازه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم داده نخواهد شد
پس از گزارش آکسیوس، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بار دیگر در شبکه اجتماعی خودش موسوم به «تروث سوشال» مدعی شد: در توافق احتمالی با تهران، هیچ‌گونه اجازه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم داده نخواهد شد.
ترامپ بار دیگر به جو بایدن، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا حمله کرد و مدعی شد: امضای خودکار باید مدت‌ها پیش جلوی غنی‌سازی ایران را می‌گرفت.
وی در ادامه موضع گیری ضد و نقیض مقامات آمریکایی درخصوص موضوع غنی سازی ایران، ادعا کرد، در صورت نهایی شدن توافق مورد نظر دولتش، هیچ سطحی از غنی‌سازی در ایران قابل قبول نخواهد بود.
واکنش غیر رسمی به پیشنهاد آمریکا
در واکنش به پیشنهاد مکتوب آمریکا، یک مقام ارشد ایرانی به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت پیشنهاد جدید توافق هسته‌ای که در روز‌های اخیر به تهران ارائه شده، «نامنسجم و پراکنده» است.
سی‌ان‌ان همچنین مطلع شده که ایالات متحده در پیشنهاد جدید خود، موضعش را درباره غنی‌سازی اورانیوم، نسبت به آنچه قبلاً مقامات علناً بیان کرده بودند، تغییر داده است. رسانه آمریکایی گزارش می‌دهد که این بدبینی پشت‌پرده در تضاد با خوش‌بینی علنی هفته گذشته «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکاست که گفته بود دولتش «بسیار به راه‌حل نزدیک شده است.»
طبق این گزارش، پیشنهاد مذکور نشان می‌دهد آمریکا ممکن است در برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران سرمایه‌گذاری کرده و به کنسرسیومی بپیوندد که بر غنی‌سازی اورانیوم سطح پایین در داخل ایران برای مدتی نامشخص نظارت کند. انتظار می‌رود این کنسرسیوم شامل کشور‌های غرب آسیا و نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل، یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد.
مقام ارشد ایرانی روز دوشنبه این پیشنهاد جدید را محکوم کرد و گفت: «در نگاه اول، این پیشنهاد نامنسجم و پراکنده، بسیار غیرواقع‌بینانه و مملو از خواسته‌های افراطی ارزیابی می‌شود.»
او تاکید کرد که مانع اصلی پیشرفت، تناقض‌گویی‌های آمریکاست.
مقام ارشد ایرانی: «این واقعیت که آمریکایی‌ها دائماً مواضع‌شان را تغییر می‌دهند، تاکنون مانع اصلی موفقیت مذاکرات بوده و اکنون شرایط را بیش از هر زمان دیگری دشوار کرده است»
این مقام افزود: «این واقعیت که آمریکایی‌ها دائماً مواضع‌شان را تغییر می‌دهند، تاکنون مانع اصلی موفقیت مذاکرات بوده و اکنون شرایط را بیش از هر زمان دیگری دشوار کرده است.»
این مقام ایرانی مطلع همچنین اشاره کرد که متن جدید به‌طور مستقیم با تفاهم‌های قبلی در تناقض است. این مقام اظهار داشت: «متن کنونی به‌وضوح با آخرین توافق حاصل‌شده در دور پنجم مذاکرات در تضاد است.»
او بر موضع غیرقابل برگشت تهران درباره مسئله کلیدی غنی‌سازی تأکید کرد و گفت: «موضع ایران در مورد غنی‌سازی محکم و استوار است.»
واکنش رسمی ایران به پیشنهاد آمریکا
گزارش آکسیوس در حالی منتشر می‌شود که «سید عباس عراقچی» در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه مصر در قاهره تأکید کرد که «غنی سازی براساس معاهدات بین‌الملل حق ماست و این حق را نمی‌توان از ایران گرفت. خواسته‌ای که برخلاف حقوق ملت ایران باشد را قبول نمی‌کنیم.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین برخواست ایران جهت رفع تحریم‌ها تاکید کرد: «مطالبه اصلی ما در این مذاکرات رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران است. ما به مذاکرات ادامه می‌دهیم تا جایی که بتوانیم حقوق ملت ایران را احقاق کنیم.»
عراقچی ادامه داد: «اگر هدف از مذاکرات این باشد که اطمینان حاصل شود که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست، می‌توانیم در این زمینه به توافق برسیم ولی اگر اهدافی غیرقابل قبول و غیر واقعی در این زمینه دنبال شود و هدف محروم کردن ایران از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای باشد، قطعاً توافقی در کار نخواهد بود.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سوالی در مورد پاسخ ایران به پیشنهاد آمریکا گفت: ما پاسخ مناسب را به‌زودی به طرح آمریکا خواهیم داد. این پاسخ بر اساس مواضع و اصول ملت ایران خواهد بود و حقوق ملت ایران را حفظ خواهد.
وی در آخر تاکید کرد: بدون احترام به حق غنی‌سازی، توافقی در کار نخواهد بود.
