بسته مطالعاتی ویژه امامت حضرت مهدی(عج)؛ از تولد تا غیبت و ظهور
به گزارش خبرنگار مهر، باور به مهدویت در جریان اعتقاد شیعیان به حضور ولی و امام پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) است. اعتقادی که به ظهور منجی آخرالزمان منتهی می‌شود و او را در مقام یک کنشگر در دوران پیش از ظهور قرار می‌دهد. مهدویت در باور اعتقادات عمیق مردم ما ریشه دارد و از پشتوانه فکری و مبانی قوی و عمیق برخوردار می‌باشد و درباره آن روایات زیادی، سفارش و تأکید کرده‌اند. حکومت مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف به دلیل الگو بودن می‌تواند برای اهداف راهبردی نظام در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی سودمند باشد و باعث رشد و توسعه جامعه ما بویژه در بعد فرهنگ دینی شود.
حضرت حجت، مهدی موعود (عج) امام دوازدهم شیعیان پس از شهادت پدرشان امام حسن عسکری (ع) به ولایت رسیدند. به سبب اینکه خلفای عباسی زمان در پی تعقیب و شهادت ایشان بودند از نظرها پنهان شده و به واسطه نواب اربعه یا همان چهار سفیران با شیعیان ارتباط داشتند. ایشان پس از غیب صغری در یک دوره هفتاد ساله با وفات چهارمین نایب غیبت صغری آغاز شد. این غیبت پس از ظهور حضرت حجت پایان می‌یابد و حکومت وی عدالت و سرنگونی حکومت‌های طاغوت زمان را در پی خواهد داشت. روایت‌های متعددی از امامان در خصوص ظهور منجی حضرت مهدی (عج) بیان شده است.
امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) از تولد تا ظهور
کتاب امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) از تولد تا بعد از ظهور، ترجمه کتاب الامام المهدی من المهد الی الظهور اثر مرحوم آیت الله سید محمدکاظم قزوینی است. این کتاب به نقل روایات اهلبیت (علیهم السلام) حول محور مهدویت پرداخته است. در ابتدای کتاب به طور مختصری به معرفی امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) پرداخته شده و پس از آن بشارت‌های قرآن، پیامبر و امامان (علیهم‌السلام) در مورد آن حضرت آورده شده است. سپس از میلاد امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) تا بعد از ظهور ایشان به بررسی مسائل گوناگون پرداخته است.
مسائلی از قبیل: مادر حضرت، نحوه تولد ایشان، کسانی که حضرت را دیده اند، شهادت پدر و جانشینی حضرت، مسئله جعفر عموی حضرت، نمایندگان خاص ایشان در دوران غیبت صغری، مدعیان دروغین، کسانی که در غیبت صغری و در غیبت کبری به زیارت حضرت نائل شده اند، علائم ظهور و مطالب مربوط به دوران ظهور و حکومت حضرت. در پایان نیز بخش مختصری مربوط به رجعت و آیات و روایات دال بر این مسئله آورده شده است. این کتاب در هر موضوع به طور اجمالی برخی از روایات مربوطه را نقل کرده است و به شرح این روایات پرداخته است.
«مهدویت و جهانی‌شدن»: نقد تمدن غرب در برابر دولت عدل الهی
کتاب «مهدویت و جهانی شدن» نوشته بتول ده شیخی در سال ۱۳۸۹ به چاپ رسیده است. نویسنده در این نوشتار برآن است که اولاً: از بحث‌های مطرح شده در زمینه (جهانی شدن) پلی برای فهم و درک بهتر حکومت جهانی مهدوی ایجاد نماید تا بتواند تقویت نظریه بی‌بدیل مهدویت را به اثبات برساند؛ و با توجه دادن خواننده به مبانی و ویژگی‌های جهانی شدن اسلام و دولت کریمه مصلح موعود و جهانی شدن غربی عدم ارتباط و اشتراک آنها باهم را نشان داده، این مطلب را روشن نماید که روند جهانی شدن کنونی غرب نمی‌تواند پیش زمینه و مقدمه‌ای برای تشکیل دولت فراگیر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد. ثانیاً: دو موضوع حکومت جهانی ایده‌آل و شناساندن رهبر این حکومت که تاکنون غالباً در قالب مقاله به آن پرداخته شده، به صورت تلفیقی و مقایسه‌ای مورد کنکاش و تحقیق قرار داده تا با بررسی جوانب مختلف متعدد، این نقیصه را بر طرف نماید.
مباحث این کتاب در چهار بخش تدوین شده است. بخش اول مفاهیم و مبانی اسلام و مهدویت اسلامی است که دارای دو فصل «مفاهیم و مبانی مهدویت» و «دلایل و مبانی فکری فلسفی جهانی شدن اسلام» است.
بخش دوم با عنوان مهدویت و حکومت جهانی مهدی شامل «ضرورت حکومت جهانی و اعتراف دانشمندان به لزوم»، «اثبات مهدویت و حکومت جهانی مهدی از منظر قرآن» و «ویژگی های حکومت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف» است.
بخش سوم مفاهیم، مبانی و ویژگی‌های جهانی شدن غربی است و بخش آخر مقایسه جهانی بودن اسلام و جهانی سازی غربی است که در سه فصل: «اسلام و رویه تکنولوژیک و ایدئولوژیک جهانی شدن»، «وجود سازگار و ناسازگار جهانی شدن اسلام» و «امتیازات جهانی شدن اسلام بر جهانی شدن غربی» تدوین شده است.
پژوهشی درباره‌ی امام مهدی علیه‌السلام
استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر در پژوهشی درباره امام مهدی علیه‌السلام به بررسی شماری از پرسش‌هایی که ذهن علم‌گرا و مادی‌نگر انسان امروز ممکن است نسبت به مهدویت و باور به امام مهدی علیه‌السلام در اندیشه اسلامی داشته باشد، پاسخ می‌دهد. شهید صدر ابتدا این کتاب را به‌عنوان دیباچه‌ای بر کتاب موسوعه الإمام المهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف تألیف شاگردش، شهید بزرگوار آیت الله سید محمد صدر، به رشته تحریر در آورد و بعدها به‌صورت اثری مستقل و با نام «بحث حول المهدی علیه‌السلام» به چاپ رساند.
موسوعه الإمام المهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف اثری ارجمند دربارۀ موضوعات گوناگون مرتبط با اندیشه مهدویت است که چهار جلد چاپ‌شدۀ آن به ترتیب با عناوین تاریخ دوران غیبت صغری، تاریخ دوران غیبت کبری، تاریخ پس از ظهور و روز موعود در اندیشه دینی و مادی، به بررسی جنبه‌های مختلف این اندیشه می‌پردازد.
شهید سید محمدباقر صدر در پاسداشت از این اثر گرانقدر و برای تکمیل جنبۀ تحلیلی و اقناعی آن، مقدمه‌ای برای این کتاب می‌نویسد و در پایان با تأکید بر ویژگی جامعیت و عمق این اثر، آن را دائره‌المعارفی بی‌نظیر در موضوع خود می‌نامد و می‌گوید: در این جا به همین بیان مختصر از این اندیشه‌ها بسنده می‌کنم و شرح گسترده و مباحث مربوط به آنها را به کتاب ارجمندی وامی‌گذارم که اکنون پیش روی ماست؛ دائره‌المعارفی گران‌بها درباره امام مهدی علیه‌السلام که یکی از فرزندان و شاگردان عزیز ما، یعنی علامه پژوهشگر سید محمد صدر – خدایش نگاه دارد – تألیف نموده است. این کتاب، دائره‌المعارفی است که همانند آن از نظر فراگیری و دربرداشتن جنبه‌های گوناگون مربوط به موضوع امام منتظَر، در تاریخ تألیفات شیعه درباره امام مهدی وجود ندارد. افق گسترده و عمق علمی این کتاب و نکات و اشارات بسیار آن، نشانگر تلاش ارزنده مؤلف در تألیف این دائره‌المعارف بی‌نظیر است. وقتی نقصی را که این اثر برطرف ساخته و چهره‌ای که از دانش و آگاهی و نبوغ نویسنده‌اش به نمایش گذاشته، می‌بینم به‌راستی خرسند می‌شوم. از خداوند متعال درخواست می‌کنم که چشم مرا به او روشن دارد و او را یکی از بزرگان دین قرار دهد.
مقدمۀ شهید صدر با چکیدگی و درعین‌حال عمق و دقت در جوانب گوناگون و با بهره‌گیری از زبان نو و ادبیات استدلالی، به این پرسش‌ها، نه به‌شکل سنتی و با استفاده از ادلۀ نقلی محض، بلکه به‌گونه‌ای هماهنگ با فضای علمی رایج در جهان معاصر و مبتنی بر روش تجربی پاسخ می‌دهد و بدین‌سان غبار برخاسته از جولان شبهات نو را فرومی‌نشاند تا انسان محاصره‌شده در اندیشه‌ها و گرایش‌های مادی نیز بتواند راه یابد و درخشش این اندیشه را بی‌پرده به تماشا بنشیند.
ازاین‌رو این مقدمه همچون دیگر دستاوردهای فکری شهید صدر مورد توجه ویژه فرهیختگان و اندیشمندان قرار گرفت و به‌شکل مجزا بارها به چاپ رسید و به‌زبان‌های گوناگون ترجمه شد. بیان خردپذیر و استدلال‌های نوین شهید صدر عالمان اهل‌سنت را نیز به شگفتی و تقدیر از این کتاب واداشت و کسانی چون استاد حامد حفنی داود بر این کتاب مقدمه نوشتند. دکتر حامد حفنی، فارغ‌التحصیل الازهر و رئیس گروه زبان عربی دانشکده زبان دانشگاه عین‌شمس قاهره و از چهره‌های برجسته تقریب بین مذاهب اسلامی در مصر بود. مقدمه او دربردارنده مطالبی مهم در تبیین نگرش اهل‌سنت به مهدویت است و نیز به‌خوبی نشان می‌دهد که منطق سلیم و زبان شیوا و بی‌تعریض در بحث از باورهای مذهبی تا چه حد می‌تواند در تقریب بین مذاهب اسلامی مؤثر باشد و فضایی مساعد را برای گفت‌وگو درباره تفاوت‌های فکری و اعتقادی میان مذهب‌های گوناگون اسلامی بگشاید.
پژوهشی درباره مهدی علیه‌السلام به‌رغم حجم اندک، از سطح والایی از نوآوری در محتوا و روش بحث از مسائل اعتقادی برخوردار است و همانند دیگر آثار استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، جایگاهی والا یافته و همواره مورد توجه و مراجعه علاقه‌مندان و اندیشه‌ورزان بوده و بااین‌همه مایه شگفتی است که آن شهید والامقام چنان‌که خود بیان می‌کند این اثر گران‌بها را تنها در پنج روز به رشته تحریر درآورده است.
«موسوعه کلمات الامام المهدی»: صدایی از امام غایب در سکوت غیبت
کتاب «موسوعه کلمات الامام المهدی علیه السلام» نوشته مهدی اسماعیلی و کاظم طاهری آشتیانی و احمد اسلام پناه و محمد بابایی معجم نگاری و تدوین موسوعه و مجموعه‌هایی از کلمات هر یک از پیشوایان معصوم است.
این کتاب گامی ابتدایی در معرفی فرهنگ و معارف اهلبیت علیهم‌السلام و تحقیق نفیس، در ادامه پروژه عظیم تحقیقاتی درباره سخنان گهربار چهارده معصوم علیهم‌السلام است که تا کنون تعداد زیادی از این مجموعه بزرگ، به چاپ رسیده است.
در همین راستا پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام سخنانی از امام مهدی عجل‌الله‌فرجه‌الشریف را در موضوعات اخلاقی، اعتقادی، تفسیری، اجتماعی و فقهی گردآوری نموده و مطالب آن‌را تحت هفت فصل بشرح ذیل تألیف و تدوین کرده است: در فصل اول مباحث مربوط به مسائل اعتقادی و قرآن، فصل دوم سیره و معجزات حضرت، فصل سوم احکام و مسائل فقهی، فصل چهارم نمایندگان حضرت و اشخاصی که مورد تأیید یا سرزنش حضرت واقع شده‌اند، فصل پنجم حوادث بعد از ظهور، فصل ششم دعاها و زیارات و در فصل هفتم نام کسانی که شرفیاب محضرش شده‌اند آمده است.
راه مهدی (عج)
این کتاب، پژوهشی در زندگانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که به شیوه گزارشی نگارش یافته است. کتاب درشش فصل سامان دهی شده و نویسنده با بهره گیری از آیات و روایات و مطالب تاریخی، سیمای امام زمان (عج) را از ولادت تا غیبت کبرا بیان کرده است.
مهم‌ترین مطالب این اثر عبارت اند از: راه قرآن راه محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) و علی (علیه السلام)، نقش امید در فرد و اجتماع، موانع رسیدن بشر به امید اجتماعی، مهدی (عج) امید انسان‌ها، عدل عالم گیر مهدی (عج)، حکومت الهی در جهان، شرایط برپاکننده عدل جهانی، مهدی (عج) دادور، دادگر و دادگستر، مهدی (عج) نوعی است یا شخصی و برخی تشرفات غیبت صغرا و کبرا.
راه مهدی (عج) اثر مرحوم آیت‌الله سید رضا صدر، کاوشی است در زندگانی حضرت مهدی (عج) که به موضوع مهدویت، ظهور منجی موعود، صفات آن حضرت و گفتگو در مورد گسترش عدل و عدالت در جهان پرداخته است. کتاب به زبان فارسی و در سال ۱۳۷۸ شمسی نوشته شده است.
آن چه باعث اهمیت کتاب شده، توأم بودن اتقان مطالب با تقوای صاحب قلم به همراه ژرف اندیشی و امانت‌داری وی در ارائه مطالب است. کتاب با مقدمه سید باقر خسروشاهی، در اشاره‌ای کوتاه به زندگی نویسنده، آغاز و مباحث که به شیوه گزارشی نگارش یافته، در شش فصل کلی، سامان یافته است. مؤلف کوشیده است تا با بهره‌گیری از آیات، روایات و مطالب تاریخی، سیمای امام زمان (عج) را از هنگام ولادت تا زمان غیبت کبرا، به تصویر بکشد.
وی به بحث درباره خاستگاه فطری اندیشه ظهور مصلح پرداخته و با استدلالات عقلی و استناد به روایاتی از پیامبر (ص) و امامان (ع)، اثبات کرده است که منجی و مصلح، شخص معین و معصوم از آل رسول (ص) است. ایشان با بررسی اوضاع عصر حضور، غیبت صغری، کبری و چگونگی ارتباط حضرت مهدی (عج) با مردم، به تبیین روند غیبت ایشان و کیفیت استفاده مردم از هدایت‌های آن امام غایب (ع) پرداخته است.
اهم عناوین کتاب راه مهدی (عج) عبارتند از: راه قرآن، راه محمد (ص) و راه علی (ع)، نقش امید در فرد و اجتماع، موانع رسیدن بشر به امید اجتماعی، مهدی (عج) امید انسان‌ها، عدل عالم‌گیر مهدی (عج)، حکومت الهی در جهان، شرایط برپا کننده عدل جهانی، مهدی (عج) داور دادگر و دادگستر، مهدی (عج) نوعی یا شخصی، ویژگی‌ها و خصایص مهدی (عج)، طول عمر و غیبت امام زمان (عج)، مسأله انتظار فرج، تعلق اراده ازلی به اقامه عدل جهانی، بشارات و اشارات قرآن و معصومین (ع) به ظهور مهدی (عج)، کراماتی چند از آن حضرت در زمان غیبت صغرا، شرفیابی افراد در غیبت صغرا و…
«از ظهر تا ظهور»: عاشورا، نهضتی که به ظهور ختم می‌شود
کتاب بعدی با عنوان «از ظهر تا ظهور» نوشته حسین ایران است که به سه نقطه محوری و حیاتی با برجستگی خاص سلسله امامت و کاروان ولایت بعد از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را تشریح می‌کند. رساله موجود رسالتی را از کتاب و سنت دنبال می‌کند که به روشنی در کاروان امامت مشاهده می‌شود و آن ارتباط بسیار نزدیک و پیوستگی دو قیام حیاتی امام حسین علیه‌السلام و امام مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف است، یعنی رودخانه خروشان عاشورا همچنان جاری است تا به اقیانوس انتقام و قیام الهی امام عدل و حق (حجت بن الحسن العسکری عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) برسد. باشد که از رهگذر این پیام، آماده آن قیام و سرباز آن امام همام شویم، که اندیشه در این حقیقت، عاشورایی بودن و حسینی و زینبی شدن را ایجاب می‌کند، که نهضت جهانی آخرین فرزند معصوم فاطمه و علی علیهماالسلام سربازانی پاکباز و کربلایی می‌طلبد.
