لزوم توجه به نقش اقتصاد و تنظیم‌گری در توسعه اکوسیستم رسانه‌ای
به گزارش خبرنگار مهر، صدیقه غریبی پژوهشگر حوزه رسانه و فضای مجازی در یادداشتی از اهمیت اقتصاد در رسانه نوشت و ترکیب آن با تنظیم گری را دلیلی برای توسعه یک اکوسیستم رسانه‌ای مسئول دانست.
در متن این یادداشت می‌خوانید:
«صنعت رسانه یکی از ارکان کلیدی توسعه و تبادل اطلاعات در جهان مدرن محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در شکل‌گیری فرهنگ عمومی و هدایت افکار عمومی ایفا می‌کند. این صنعت شامل تلویزیون، رادیو، مطبوعات و رسانه‌های دیجیتال است که به عنوان یکی از بخش‌های کلیدی اقتصادی شناخته می‌شود.
جریان اقتصادی در این صنعت از منابع مالی متنوعی تشکیل می‌شود که نقش مهمی در پایداری و رشد آن دارند. تبلیغات منبع اصلی درآمد رسانه‌ها است که به آن‌ها امکان می‌دهد محتوای خود را به مخاطبان گسترده‌تری ارائه دهند. همچنین، حق اشتراک به عنوان یک منبع درآمد پایدار، امکان ارائه محتوای انحصاری و با کیفیت را فراهم می‌کند.
فروش محتوا، چه به صورت فیزیکی مانند کتاب‌ها و نشریات یا به صورت دیجیتال مانند مقالات و ویدئوها، نیز یکی از روش‌های کسب درآمد برای رسانه‌ها به شمار می‌آید. حمایت‌های مالی از سوی نهادهای دولتی، خصوصی و خیرین نیز می‌تواند به رسانه‌ها در اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر و تاثیرگذار کمک کند و بدین ترتیب اثر اجتماعی و فرهنگی آن‌ها را گسترش دهد.
درآمدزایی در این بخش به عواملی همچون کیفیت محتوا، دسترسی به فناوری‌های نوین و تغییرات سلیقه مصرف‌کنندگان وابسته است. نقش تنظیم‌گری در مدیریت و هدایت صحیح این صنعت برجسته است. تنظیم‌گری به عنوان یک فرآیند سازمان‌یافته مقررات و دستورالعمل‌هایی ارائه می‌دهد که فعالیت‌های صنعتی را قابل پیگیری و هدایت می‌کند. این امر شامل تعیین استانداردهای عملکردی، نظارت بر اجرای مقررات و فراهم کردن چارچوب‌هایی برای نوآوری است.
تنظیم‌گری فضای منظمی ایجاد می‌کند که به فعالان صنعتی اطمینان بیشتری ارائه می‌دهد. این امر باعث افزایش بهره‌وری، جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید و ترغیب نوآوری می‌شود. در نهایت، تنظیم‌گری به تقویت سرمایه‌گذاری و نوآوری در صنعت کمک می‌کند و نقش کلیدی در توسعه پایدار و پیشرفت اقتصادی ایفا می‌کند. تنظیم‌گران با تعیین قوانین و مقررات مناسب، اطمینان حاصل می‌کنند که رسانه‌ها با رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای عمل کرده و حقوق مخاطبان و تولیدکنندگان محتوا حفظ می‌شود.
نقش اصلی تنظیم‌گری ایجاد استانداردهایی برای فعالیت‌های رسانه‌ای است که منجر به بهبود کیفیت محتوا و حفظ اعتماد عمومی می‌شود. این فرآیند تضمین می‌کند که رسانه‌ها در انتشار اخبار و اطلاعات دقت لازم را به خرج دهند و از انتشار اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده پرهیز کنند. تنظیم‌گران با نظارت بر محتوای منتشر شده، از پخش اطلاعات نادرست و مغرضانه جلوگیری می‌کنند. این اقدامات به توانمندسازی رسانه‌ها در جهت تأمین منافع عمومی و بهبود خدمات به مخاطبان منجر می‌شود.
همچنین، تنظیم‌گری در رسانه‌ها می‌تواند به ارتقای شفافیت و جلوگیری از تعارض منافع کمک کند. برای مثال، نظارت بر تبلیغات و محتوای اسپانسری می‌تواند از انتشار اطلاعات گمراه‌کننده جلوگیری کند. این نوع تنظیم‌گری باعث می‌شود تا رسانه‌ها به عنوان منابع قابل اعتماد اطلاعات شناخته شوند و جامعه بتواند به شکل آگاهانه‌تری تصمیم‌گیری کند. در نهایت، این اقدام‌ها موجب ارتقای سلامت رسانه‌ای و تقویت دموکراسی در جامعه می‌شود.
حفظ تعادل در بازار و جلوگیری از انحصارطلبی از دیگر مزایای تنظیم‌گری است که اجازه می‌دهد همه بازیگران با شرایط منصفانه فعالیت کنند. این امر برای مخاطبان و کل صنعت سودمند است، زیرا رقابت سالم ارتقای استانداردها و نوآوری بیشتر را به همراه دارد. تنظیم‌گری در بهینه‌سازی عملکرد صنعت رسانه و تضمین سودآوری، کیفیت و عدالت نقش حیاتی دارد و برای توسعه پایدار و پیشرفت جامعه ضروری است.
در نهایت، ترکیب این دو رکن، یعنی اقتصاد رسانه‌ها و تنظیم‌گری، می‌تواند به توسعه یک اکوسیستم رسانه‌ای مسئول و فعال کمک کند که هم به نیازهای اقتصادی رسانه‌ها پاسخ دهد و هم حقوق مخاطبان و آزادی و نیاز جامعه را حفظ و تامین کند و با نگاه جامع تر اقتصاد رسانه‌ها و تنظیم‌گری دو رکن اساسی برای توسعه موفق یک اکوسیستم رسانه‌ای محسوب می‌شوند. اقتصاد رسانه‌ها به چگونگی مدیریت منابع مالی، جذب درآمد و ایجاد پایداری اقتصادی در رسانه‌ها می‌پردازد.
این مسأله اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا رسانه‌ها باید بتوانند در شرایط مختلف اقتصادی به فعالیت خود ادامه دهند و محتوای با کیفیت ارائه دهند. از سوی دیگر، تنظیم‌گری به وضع قوانین و مقرراتی اشاره دارد که عملکرد رسانه‌ها را هدایت و کنترل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که رسانه‌ها به مسئولیت‌های اجتماعی خود عمل می‌کنند. زمانی که این دو رکن به‌صورت هماهنگ در یک اکوسیستم رسانه‌ای حضور دارند، می‌توانند به توسعه محیطی منجر شوند که در آن رسانه‌ها نه تنها به اهداف اقتصادی خود دست پیدا می‌کنند بلکه در راستای منافع عمومی نیز گام برمی‌دارند. چنین اکوسیستمی به نوعی میان نیازهای اقتصادی و الزامات اجتماعی و قانونی تعادل برقرار می‌کند. حاصل این تعادل، یک فضای رسانه‌ای است که در آن آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات بهبود می‌یابد و در عین حال، از جهت‌گیری‌های اقتصادی نادرست جلوگیری می‌شود. به این ترتیب، یک اکوسیستم رسانه‌ای مسئول و فعال شکل می‌گیرد که نیازهای جامعه را به بهترین وجه ممکن پاسخ می‌دهد و از سوی دیگر، به حفظ و تقویت حقوق و آزادی‌های افراد نیز پایبند است.»
