غیبت استراتژیک در سنت الهی؛ استراتژی حکیمانه خداوند برای حفظ مصلحان
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام حیدر همتی عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد به تبیین غیبت استراتژیک در سنت الهی؛ از پیامبران تا امام زمان (عج) و تداوم آن در رهبری انقلاب پرداخت.در ادامه متن این یادداشت تقدیم مخاطبان می‌شود:
قرآن کریم به روشنی نشان می‌دهد که غیبت موقت اولیای الهی، نه نشانه ضعف یا فرار از مسئولیت، بلکه بخشی از استراتژی حکیمانه خداوند برای حفظ مصلحان و آماده‌سازی شرایط ظهور حق است. این سنت الهی هم در زندگی پیامبران پیشین دیده می‌شود، هم در غیبت امام زمان (عج)، و هم در رویکردهای رهبری انقلاب اسلامی. تحلیل این موضوع نشان می‌دهد که غیبت استراتژیک، یکی از ابزارهای مهم مبارزه در مسیر الهی است.
بخش اول: غیبت در قرآن؛ نمونه‌های تاریخی
قرآن کریم به موارد متعددی از غیبت موقت پیامبران اشاره کرده است که هر کدام درس‌های مهمی برای تحلیل غیبت امام زمان (عج) و حتی رویکردهای رهبری در عصر حاضر دارد:
۱. حضرت موسی (ع): غیبت برای حفظ جان و آماده‌سازی قیام
– دوران پنهان‌زیستی در کودکی:
– «وَأَوْحَیْنَا إِلَیٰ أُمِّ مُوسَیٰ أَنْ أَرْضِعِیهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِیالْیَمِّ» (قصص :۷)
– مادر موسی (ع) به فرمان الهی، او را در آب رها کرد تا از دست فرعونیان در امان بماند. این غیبت اجباری، مقدمه‌ای بود برای تربیت او در دامان فرعون (!) و آماده‌سازی‌اش برای مبارزه آینده.
– هجرت به مدین و غیبت ۱۰ ساله:
– پس از کشتن یک فرعونی، موسی (ع) به مدینفرار کرد (قصص :۲۱-۲۸). این دوران، نه فرار از مبارزه، بلکه دوره آموزش و آماده‌سازی برای بازگشت قدرتمندانه بود.
۲. حضرت یوسف (ع): غیبت در چاه و زندان، مقدمه‌ای برای حکومت
– پنهان‌شدن در چاه:
– «فَأَلْقُوهُ فِیغَیَابَتِ الْجُبِّ» (یوسف :۱۵)
– این غیبت، آغاز مسیر الهی برای رسیدن یوسف (ع) به مقام عزیزی مصر بود.
– زندان؛ دانشگاه الهی برای یوسف (ع):
– او سال‌ها در زندان ماند (یوسف :۳۶-۴۲)، اما این دوران، نه تنبیه، بلکه آموزش تفسیر رؤیا و مدیریت بحران بود تا بعدها بتواند مصر را از قحطی نجات دهد.
۳. اصحاب کهف: غیبت ۳۰۹ ساله برای حفظ ایمان
– «إِذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَیالْکَهْفِ» (کهف :۱۰)
– این جوانان مؤمن، برای حفظ ایمان خود از دست حکومت طاغوت، به غار پناه بردند. غیبت آنان، نه تسلیم، بلکه مقاومت منفی در برابر نظام ستمگر بود.
۴. پیامبر اسلام (ص): دوران انزوا در شعب ابی‌طالب
– پیش از بعثت، پیامبر (ص) و بنی‌هاشم سه سال در محاصره اقتصادی بودند. این دوران، اگرچه سخت بود، اما آماده‌سازی نهایی برای ظهور اسلام بود.
بخش دوم: تطبیق با غیبت امام زمان (عج) و رهبری انقلاب
همان‌گونه که قرآن نشان می‌دهد، غیبت موقت اولیای الهی، سنتی تکرارشونده در تاریخ است. این الگو در دو سطح قابل تطبیق است:
۱. غیبت امام زمان (عج): مبارزه پنهان، آماده‌سازی جهانی
– امام (عج) مانند موسی (ع) که سال‌ها غایب بود ولی سرانجام فرعون را سرنگون کرد، در پس پرده غیبت، رهبری معنوی جهان اسلام را بر عهده دارند.
– دعای ندبه می‌گوید:
– «أَیْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِیَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاءِ»
– (کجاست آن که دوستانش را عزت می‌دهد و دشمنانش را خوار می‌کند؟)
– این فراز نشان می‌دهد امام (عج) در غیبت نیز ناظر و مدافع است.
۲. غیبت استراتژیک رهبری انقلاب؛ الگوبرداری از سنت الهی
آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نایب امام زمان (عج)، در برخی مقاطع، حضور رسانه‌ای کم‌رنگ‌تری داشتند. برخی این را به اشتباه، نشانه ضعف پنداشتند، اما در واقع این استراتژی هوشمندانه بود:
– مانند موسی (ع) در مدین:
– رهبری در این دوران، به جای حضور پررنگ رسانه‌ای، به تقویت جبهه مقاومت و برنامه‌ریزی کلان پرداختند.
– مانند یوسف (ع) در زندان:
– این دوره، زمان تربیت نیروهای انقلابی برای مقابله با دشمن بود. نتیجه آن را در پیروزی‌های مقاومت در لبنان، فلسطین و سوریه دیدیم.
نتیجه‌گیری: غیبت، سنگر نامرئی مبارزه
آیات قرآن و سیره انبیا نشان می‌دهد که غیبت استراتژیک، یکی از روش‌های الهی برای:
۱. حفظ جان مصلحان (مانند موسی در کودکی)
۲. آماده‌سازی نیروها (مانند یوسف در زندان)
۳. مبارزه نامرئی با طاغوت (مانند اصحاب کهف)
امام زمان (عج) در غیبت، و رهبر انقلاب در دوره‌های کاهش حضور، هر دو از این الگو پیروی کرده‌اند. این نه نشانه ضعف، بلکه جلوه‌ای از حکمت الهی است که در قرآن و تاریخ تکرار شده است.
همان‌گونه که غیبت موسی (ع) به پیروزی بر فرعون انجامید، و غیبت یوسف (ع) به نجات مصر منجر شد، غیبت امام زمان (عج) نیز مقدمه‌ای برای ظهور عدل جهانی است، و رویکرد هوشمندانه رهبری انقلاب نیز در همین مسیر قرار دارد.
