امام سجاد (ع) معمار سامان‌یابی ارتباطات انسانی قلمداد می‌شود
خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-عصمت علی آبادی: امروز دوازدهم محرم الحرام به روایتی سالروز شهادت چهارمین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت حضرت امام علی بن الحسین السجاد علیه السلام است.
به همین مناسبت برای بررسی سیره آن امام همام با حجت الاسلام و المسلمین سید محمد باقر علم الهدی به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:
حجت‌الاسلام و المسلمین علم‌الهدی در گفتگو با مهر در بیانی روشن، امام و حجت خدا را اسوه و راهبر اصلی بشریت به سوی زندگی برتر و آرمانی دانست و گفت: همان آرمان والایی که همواره همه انسان‌ها در طول تاریخ در پی آن بوده‌اند.
وی در ادامه با تاکید بر زندگی امام سجاد (ع)، یادآور شد که شرایط ویژه و چالش‌برانگیز عصر آن حضرت موجب شد تا ایشان از دستیابی به هدایت و تربیت مستقیم جامعه بازمانده و تنها از طریق ترویج مفاهیم بلند اخلاقی و معرفتی، مردم را از قِبل ادعیه و کردار و سبک زندگی خویش به سمت کمال و ارزش هدایت کند.
علم الهدی اضافه کرد: پس از شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) و استیلای فضای بیم و اختناق در جامعه، امام سجاد (ع) در محیطی دشوار، حامل و مبلغ پیام عاشورایی شد تا پژواک حماسه حسینی را به گوش آنانی که در غفلت بودند، برساند. بر این اساس، آن حضرت طی سالیان امامت خویش، مبارزه‌ای دو وجهی را در برابر دشمن دنبال می‌کرد.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: وجه نخست تبیین مظلومیت حضرت امام حسین (ع) و برجسته ساختن خط سرخ شهادت که برای همیشه در تاریخ انسان باقی خواهد ماند؛ این هدف را امام سجاد (ع) با استفاده از شیوه‌های گوناگون و بهره‌برداری از موقعیت‌ها و ظرفیت‌های سیاسی برآورده ساخت. و وجه دیگر تلاش در عرصه هدایت و پرورش فکری و رفتاری جامعه بود که امام با بهره گرفتن از سرمایه دعا و مضامین عالی آن، ملزومات این مهم را مهیا نمود.
استاد حوزه علمیه یادآور شد: در نگاه امام سجاد (ع)، تعالی انسان بر محور دو ارتباط عالم ملکوتی شکل می‌گیرد. نخست، پیوند روحی و معنوی انسان با آفریدگار خویش که خط‌مشی و برنامه‌ریزی درست برای آینده را رقم می‌زند و زمینه‌ساز شکوفایی استعدادها و طرح‌ریزی مسیر صحیحِ زندگی فردی اوست. ارتباط دوم، ارتباط جامعه‌مدار انسان‌ها با یکدیگر است. این نوع تعامل اثرگذار، همان چیزی است که در ادبیات دینی از آن به عنوان «سبک زندگی» یاد می‌شود و در آموزه‌های امام سجاد (ع) به دو بخش شخصی و اجتماعی تقسیم می‌گردد.
وی افزود: در بخش ارتباط شخصی، هر فرد موظف است با رذیلت‌هایی نظیر بخل، حسادت، تکبر، کینه، عُجب و نظایر آن به ستیز برخیزد و در عوض، فضائل اخلاقی چون کرامت، احسان، ایثارگری و مکارم اخلاق را در وجود خود نهادینه سازد. وجه دوم، مناسبات اجتماعی انسان را شامل می‌شود که مبتنی بر تنظیم صحیح روابط با دیگران و تصحیح رفتارهای جمعی است.
علم‌الهدی در ادامه افزود: دینی که از سامان‌دهی روابط و مناسبات اجتماعی بین مردم ناتوان باشد، در تحقق و رساندن انسان‌ها به قله‌های تعالی و آرمان‌های بلند، قطعاً عاجز خواهد ماند. به همین دلیل، امام سجاد (ع) معمار سامان‌یابی ارتباطات انسانی قلمداد می‌شود و دائماً در بیانات و ادعیه خود، مردم را به رفتارهای فضیلت‌مدارانه و اصلاح منش‌ها فراخوانده است. امام در بیانی حکیمانه خطاب به انسان‌ها گوشزد می‌نماید: «هان ای مردم! آگاه باشید که شما به بیهودگی آفریده نشده‌اید؛ این دنیایی که در آن قرار دارید خود پلی است برای رسیدن به حیات جاودان و بقا حقیقی.»
علم‌الهدی تصریح کرد: امام سجاد (ع) در نخستین گام، حقیقت دنیا را درمیان مردم آشکار ساخته است و آنان را متذکر می‌شود که این عالم می‌تواند معبری به سوی آرامش و بهشت ابدی شود و یا در صورت غفلت، به چراگاهی برای شیطان بدل شود. ایشان برای تبیین این معنا به فرازهایی از دعاهای امام (ع) استناد کرده و می‌فرماید: «عمرنی ما کان عمری بذله فی طاعتک، فذا کان عمری مرتعا للشیطان فاقبضنی الیک قبل ان یسبق مقتک الی او یستحکم غضبک علی؛ خدایا مرا تا زمانی زنده نگاه دار که عمرم در خدمت و اطاعت تو صرف گردد، و اگر روزی عمرم چراگاه شیطان شد، جانم را قبل از آنکه خشم و دشمنی‌ات مرا فراگیرد، از من بگیر.»
علم الهدی ادامه داد: این دعا بازتاب‌دهنده دوگانه بودن دنیا است؛ دنیایی که هم قابلیت هزینه شدن در راه عبادت و اطاعت را دارد و هم در محور خواسته‌های شیطانی می‌تواند سپری شود. از این رو اولین شرط سبک زندگی الهی آن است که هر انسان بنگرد جایگاه خود را در این مسیر چگونه تعریف کرده و عمرش را بر چه اساسی صرف می‌کند.
این استاد حوزه علمیه افزود: شرایط زمانه امام سجاد (ع) مانع از آن شد که ایشان حضور فعال و علنی در مدیریت و تربیت جامعه داشته باشند و به همین جهت، با تکیه بر دعاها، سیره عملی و آموزه‌های والای زندگی، راه رستگاری و سبک صحیح زندگانی را به مردم ارائه دادند.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین علم‌الهدی، عبادت و بندگی را شاه‌کلید اصلی سبک زندگی شناساند و ابراز داشت: امام سجاد (ع) راه‌هایی کلیدی برای رسیدن به کمال عبودیت پیش پای انسان نهاده است. از بارزترین ویژگی‌های آن حضرت، مرتبه بلند بندگی و اخلاص ناب ایشان در برابر پروردگار متعال است که در سراسر زندگی خویش تجلی یافته و انسان‌ها را به گستره‌ای از معنویت و عبودیت دعوت می‌کند.
