خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: بحران کم‌آبی دیگر یک هشدار آینده‌نگر نیست؛ واقعیتی است که امروز دامن بسیاری از استان‌های کشور را گرفته است و لرستان نیز با سابقه‌ای درخشان در حوزه منابع طبیعی و کشاورزی، از این قاعده مستثنا نیست.
سدهای نیمه‌خالی، رودخانه‌های خشکیده و باغاتی که ترک خورده‌اند، چهره امروز لرستان را شکل داده‌اند. در چنین شرایطی، رهاسازی هدفمند و تدریجی آب از سد ایوشان، نه فقط یک تصمیم فنی، بلکه یک اقدام راهبردی برای نجات حیات اقتصادی و زیست‌محیطی خرم‌آباد محسوب می‌شود.
در حالی که لرستان یکی از خشک‌ترین سال‌های خود را تجربه می‌کند، سد ایوشان خرم‌آباد طبق مصوبه شورای حفاظت از منابع آب استان، امروز اولین مرحله از رهاسازی کنترل‌شده خود را آغاز کرد تا باغات، زمین‌های کشاورزی و اکوسیستم‌های رودخانه‌ای پایین‌دست، اندکی از تنش آبی نفس بکشند.
رهاسازی مرحله‌ای آب که از امروز کلید خورده، تنها زمانی می‌تواند مؤثر واقع شود که با مشارکت جدی مردم، کشاورزان و نهادهای اجرایی همراه باشد.
تجربه سال‌های گذشته نشان داده، نبود مدیریت درست در برداشت، ایجاد بندهای انحرافی و بی‌توجهی به نیازهای پایین‌دست، منابع محدود موجود را نیز به بحران بدل می‌کند. حال آنکه این اقدام امیدبخش می‌تواند با برنامه‌ریزی اصولی، توزیع عادلانه و رعایت الگوی مصرف، گام بلندی برای عبور از تنش آبی در منطقه باشد.
باز شدن مسیر حیات برای زمین‌های ترک‌خورده
رهاسازی آب از سد ایوشان که با هدف تأمین نیاز زیست‌محیطی رودخانه و کشاورزی منطقه صورت گرفته، امید را به میان کشاورزان، باغداران و دامداران مناطق پایین‌دست بازگردانده است. کشاورزان این اقدام را راهی برای نجات درختان تشنه و زمین‌های ترک‌خورده خود می‌دانند.
یکی از کشاورزان منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: «خدا را شکر که متولیان اقدام کردند، رودخانه خشک شده بود، حالا مسیر سد ایوشان را باز کردند تا کشاورزی از آن استفاده کند.»
یکی دیگر از کشاورزان منطقه ادامه می‌دهد: «دست‌شان درد نکند. اگر بتوانند چند روز بیشتر آب را باز نگه دارند، مخصوصاً با نزدیک شدن به پاییز، برای باغات خیلی خوب است.»
رهاسازی مرحله‌ای ۷ میلیون متر مکعب آب تا پاییز
در همین رابطه، احمد گودرزی معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: امروز شنبه، اولین مرحله از رهاسازی آب سد ایوشان انجام شد. این رهاسازی با هدف تأمین آب مورد نیاز باغات پایین‌دست و همچنین حفظ پایداری زیست‌محیطی رودخانه صورت گرفته است.
وی افزود: بر اساس مصوبه شورای حفاظت منابع آب استان، در مجموع ۷ میلیون متر مکعب آب در ۸ مرحله تا فصل پاییز رهاسازی خواهد شد. این رهاسازی‌ها در بازه‌های زمانی مشخص و به‌صورت مدیریت‌شده انجام خواهد گرفت.
نیمه‌خالی سد ایوشان و نگرانی از آینده آب
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت کامل سد ایوشان خرم‌آباد حدود ۶۰ میلیون متر مکعب است و در حال حاضر تنها نیمی از این ظرفیت، یعنی حدود ۳۰ میلیون متر مکعب آب در آن ذخیره شده؛ رقمی که با توجه به بارش‌های کم‌سابقه سال جاری، زنگ هشدار بحران را برای استان به صدا درآورده است.
ظرفیت کامل سد ایوشان حدود ۶۰ میلیون متر مکعب است در حالی‌که تنها نیمی از این ظرفیت، یعنی حدود ۳۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره دارد
یکی از اهالی منطقه در این باره به مهر می‌گوید: «ما خیلی خوشحالیم. بالاخره درآمدی است برای استان ما. اما خواهشمندیم به بالادست هم توجه کنند.»
کشاورز دیگری با اشاره به سهمیه‌بندی آب خواستار توجه به همه بهره‌برداران شد و گفت: «ما هم داریم کشاورزی می‌کنیم با این آب… هفته‌ای یکی دو روز باز کنند که به همه برسد.»
کشاورزان، مصرف‌کنندگان ۹۰ درصدی آب
آمار رسمی شرکت آب منطقه‌ای لرستان حاکی از آن است که امسال به دلیل خشکسالی شدید، تنها حدود ۳۰ درصد ظرفیت سدهای استان آبگیری شده است. این رقم، زنگ خطر جدی برای منابع آبی، معیشت کشاورزان و تداوم تولید کشاورزی در استان محسوب می‌شود.
این در حالی است بر اساس آمار نهادهای متولی و مرتبط بیش از ۹۰ درصد منابع آب استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که با توجه به کاهش بارش و افت شدید آب‌های سطحی و زیرزمینی، این الگوی مصرف باید تغییر کند.
احمد گودرزی معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای لرستان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تخلفات در مسیر رودخانه گفت: متأسفانه در مسیر رودخانه، به‌ویژه در بالادست، شاهد ایجاد بندهای انحرافی و چاله‌هایی برای برداشت بی‌رویه آب بوده‌ایم. از کشاورزان انتظار داریم برداشت آب به‌صورت مدیریت‌شده صورت گیرد تا مناطق پایین‌دست نیز از رهاسازی‌ها بهره‌مند شوند.
عبور از بحران با همدلی و مدیریت
اکنون که رهاسازی آب سد ایوشان بارقه امیدی در دل کشاورزان و باغداران منطقه روشن کرده، حفظ این نعمت و استفاده عادلانه و اصولی از آن ضرورتی انکارناپذیر است. عبور از بحران کم‌آبی، تنها با همدلی مردم، مشارکت کشاورزان و اعمال مدیریت علمی و دقیق بر منابع آبی ممکن خواهد شد.
