خودروی بورسی؛ مُسکن یا راهحل پایدار؟

به گزارش اکوایران، عادل پیرمحمدی، مدیرعامل ایرانخودرو، از تصمیم این خودروساز برای عرضه محصولات در بورس کالا خبر داده است. او با اشاره به زیاندهی شدید شرکت به دلیل قیمتگذاری دستوری و تعلل سازمان حمایت، گفت: دیگر چارهای جز استفاده از ظرفیت شفاف و قانونی بورس کالا نداریم.
از نظر پیرمحمدی، مشکل اصلی در نگاه دستوری به قیمت خودروهاست؛ نگاهی که صنعت را از درون فرسوده کرده است. به گفته او با وجود تلاش های مدیریتی جدید از آذرماه سال گذشته تاکنون، نهتنها هیچ تغییر مثبتی در قیمتگذاری نداشتیم، بلکه با افزایش چند ده درصدی هزینههای گمرکی، دستمزد، نهادههای تولید و نرخ ارز، شرایط سختتری هم تجربه کردیم که نتیجه آن انباشت زیان ۳۳ هزار میلیارد تومانی در سال گذشته بود.
او همچنین سازمان حمایت را به دلیل تعلل سهماهه در تعیین قیمت خودرو مورد انتقاد قرار داد و گفت: «در حالی که هر هفته حدود ۱۵ هزار دستگاه خودرو تولید میکنیم، این تأخیر باعث وارد آمدن زیان سنگین هفتگی به شرکت شده است.»
مدیرعامل ایرانخودرو از نبود سرمایهگذاری در دو دهه گذشته نیز انتقاد کرد و گفت: اگر روند دستوری فعلی ادامه یابد، بقای شرکت در خطر است. او در پایان اعلام کرد: «قیمت کف بازار را قبول نداریم؛ با عرضه در بورس، قیمت برای مصرفکننده واقعی کاهش خواهد یافت.»
حمایت از تولید یا تقویت دلالی؟
در پی اظهارات اخیر عادل پیرمحمدی، مدیرعامل ایرانخودرو، درباره بازگشت مجدد خودرو به بورس کالا، پرسشهای جدیتری درباره ماهیت و دوام این تصمیم مطرح شده است. آیا عرضه خودرو در بورس، تنها واکنشی موقت و به عنوان یک مسکن برای شرایط فعلی بازار است یا میتواند به یک سیاست دائمی و پایدار تبدیل شود؟
برای پاسخ به این پرسش، با محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعهسازی کشور، گفت و گو کرده ایم.
او با اشاره به تجربه قبلی عرضه خودرو در بورس کالا که پس از مدتی متوقف شد، تأکید کرده است که ریشه اصلی مشکلات صنعت خودرو به تعریفی نادرست از صورتمسئله بازمیگردد. به گفته این کارشناس، زمانی که تولیدکننده خودرو مسئول تولید باشد اما نهاد دیگری قیمتگذاری کند، نمیتوان انتظار داشت که راهحلها کارآمد باشند. او معتقد است که در هیچ جای دنیا چنین سازوکاری وجود ندارد و تعیین قیمت باید بر اساس رقابت بازار و مکانیزم عرضه و تقاضا صورت گیرد.
در پاسخ به اینکه چرا دولت همچنان بر مداخله در قیمتگذاری پافشاری میکند، این کارشناس معتقد است دولت به بهانه حمایت از مصرفکننده به قیمتگذاری دستوری متوسل میشود، در حالیکه واقعیت بازار چیز دیگری را نشان میدهد؛ زیرا بیش از ۹۰ درصد ثبتنامکنندگان در طرحهای فروش خودرو با هدف بهرهبرداری از اختلاف قیمت کارخانه و بازار وارد این فرآیند میشوند، نه برای رفع نیاز واقعی. به اعتقاد او، در صورتی که این فاصله قیمتی از میان برداشته شود، تقاضای کاذب نیز بهطور طبیعی از بازار حذف خواهد شد.
وی با بیان اینکه موافق عرضه خودرو در بورس کالا است، تاکید کرد: وقتی مواد اولیهای مانند فولاد، آلومینیوم و محصولات پتروشیمی از بورس خریداری میشوند، منطقی نیست که محصول نهایی همچنان مشمول قیمتگذاری دستوری باقی بماند.
نجفی منش معتقد است مقاومت جدی دلالان و سوداگران بزرگترین مانع بر سر راه عرضه خودرو در بورس کالاست و باید بین حمایت از صنعت یا تقویت دلالی یکی را انتخاب کرد.
این فعال قطعهسازی، با اشاره به تغییر نگرش مدیریتی در شرکتهای خودروساز، بهویژه ایرانخودرو، تاکید کرد :در گذشته مدیران این مجموعهها صرفاً منصوب دولت بودند، اما اکنون با خصوصیشدن مدیریت، این مجموعهها کمتر زیر بار مداخلات غیرمنطقی میروند. از نظر او، این تغییر میتواند زمینهساز ثبات در سیاست عرضه خودرو در بورس کالا باشد.
او تاکید کرد: در صورت پایبندی به مسیرهای رسمی و کاهش دخالت نهادهای متعدد، عرضه خودرو در بورس کالا کاملاً ممکن است.
نجفی منش با ابراز امیدواری نسبت به تغییر فضای تصمیمگیری کشور، تأکید کرده است که اگر دولت الزامات بازار را بپذیرد و با مقاومتهای غیرمنطقی مقابله کند، عرضه خودرو در بورس کالا میتواند به راهکاری پایدار و مؤثر برای نجات صنعت خودرو کشور تبدیل شود.