در اندیشه فارابی، ریاست سیاسی به‌معنای سلطه نیست؛ هدایت آگاهانه انسان
به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه سلسله نشست‌های «بایستگی فلسفه در ایران امروز» که توسط کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود، نادیا مفتونی با تمرکز بر آرا فلسفی ابونصر فارابی، به واکاوی نسبت اندیشه‌ورزی، سیاست، تخیّل و هدایت اجتماعی پرداخت و درباره موضوع «افق اندیشه‌ورزی در نگاه جهانی فارابی» سخنرانی کرد.
مفتونی در این سخنرانی قصد داشت تا تبیین کند که چگونه می‌توان با تکیه بر قوای متخیله و محاکات، حقیقت عقلانی را در جامعه امروز ایران به زبان عمومی و تأثیرگذار ترجمه کرد.
وی گفت: در اندیشه فارابی، ریاست سیاسی نه به‌معنای سلطه، بلکه هدایت آگاهانه انسان‌ها به سوی سعادت است. رئیس جامعه فاضله کسی است که بتواند معارف و ارزش‌های عالی را در جان مردم بنشاند و آنان را برانگیزد. همچنین فارابی تخیل را نه امری ثانوی، بلکه یکی از قوای کلیدی در نظام سیاست فاضله می‌داند. بیشتر مردم از درِ استدلال و عقلانیت وارد نمی‌شوند، بلکه از طریق تصاویر، مثال‌ها، نمادها و افسانه‌ها متأثر می‌گردند.
استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران افزود: فارابی فرآیند وحی را مبتنی بر دریافت از عقل فعال و انتقال آن از طریق قوه متخیله پیامبر به جامعه می‌داند. به همین دلیل، پیامبر باید از قدرت بالای خیال برای محاکات معقولات برخوردار باشد. برای هدایت عمومی، حقایق عقلانی باید در قالب‌هایی محسوس و قابل تصویر درآمده و به خیال مردم وارد شوند. در غیر این صورت، نه درک می‌شوند و نه تأثیر می‌گذارند.
مفتونی در پایان، نمونه‌هایی از محاکات‌های هنری در ادبیات فارسی مانند تمثیل مزرعه فلک از حافظ و تمثیل کوه از مولوی را به‌عنوان نمونه‌هایی موفق در انتقال معقولات به زبان خیال ارائه داد و بیان کرد: اگر فلسفه بخواهد با مردم پیوند برقرار کند و در تغییرات اجتماعی مؤثر باشد، باید از قوه خیال و زبان نمادین بهره گیرد. تخیل، پلی است که فلسفه را از برج عاج مفاهیم به میدان زندگی می‌آورد.
